Και αυτοπαρηγορείται...

…Φώναζαν ότι έρχεται Βούλγαρος δεσπότης, ότι όλοι οι χριστιανοί της Ευρώπης υποστηρίζουν το Βούλγαρο εναντίον του Έλληνα κι έλεγαν για βεράτια και για ξαλάφρωμα από τους φόρους, που ετοιμάζεται να παραχωρήσει ο σουλτάνος σε όλες τις κοινότητες που θα γίνουν βουλγαρικές. Ο Έλληνας παπάς σιωπούσε, φοβόταν να τα βάλει μ΄αυτούς τους νεοφερμένους που ήξεραν να τα λένε ωραία... [1]

Και αυτοπαρηγορείται::

Σηκώθηκε όμως ο δάσκαλος και τους έκανε τ΄ αλατιού τους αφορισμένους, τους βρωμοσχισματικούς.

Προχτές οι Βούλγαροι, γυρίζοντας τη νύχτα από το Μοναστήρι (σημερινά Μπίτολα), όπου είχαν πάει να δουν το δεσπότη τους, κατεχέρισαν κι έδεσαν με τα χειροπάδαρα το χαντζή  · τρώγοντας τα ορνίθιά του και πίνοντας το κρασί του, τον κεντούσαν με τα μαχαίρια τους ((για να τον κάνουν να τραγουδήσει sic)). Έβγαλαν τα μάτια από τα πολύχρωμα πορτρέτα Ελλήνων ηρώων, πρωθυπουργών και πατριαρχών που σκεπάζουν τους τοίχους. Έριξαν στη φωτιά το βασιλιά Γεώργιο, τον Τρικούπη και τη βασίλισσα Όλγα και μάλιστα, παίρνοντας το Γαμβέτα  για Ελληνα «πατριώτη», τον καταξέσχισαν.[2]

Και αυτοπαρηγορείται:

Ο χαντζής (πανδοχέας) ελπίζει ότι η Γαλλία δε θ΄ αργήσει να εκδικηθεί για την προσβολή αυτή.



Η Εκκλησία Αγίου Νικολάου στην Κορομηλιά
 http://istorikakastorias.blogspot.com/2010/12/2.html



Αυτά συνέβησαν το 1892. Το 1900 τοποθετείται στην Μητρόπολη Καστοριάς ο Γερμανός Καραβαγγέλης που διαμηνύει: 

«Πέστε στον Τσακαλάρωφ, Λαζάρ Ποποτράϊκωφ και τους λοιπούς  να ξεχάσουνε αυτά που ξέρανε. Τελείωσαν τα ψέματα.» [3]

 Μετά την εξέγερση του Ίλιντεν (1903) οι Τούρκοι πυρπολούν 15 χωριά. Πέντε χιλιάδες περίπου γυναικόπαιδα των χωριών Πολυκεράσου, Περικοπής, Οξυάς, Βυσσυνιάς, Βασιλειάδας και Σταυροποτάμου καταφεύγουν στο Μελισσότοπο και στο Μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων και των χωριών Λιθιάς,  Βέργας και Βαρικού στην Κλεισούρα και το Μοναστήρι της Παναγιάς.[4]

[1] Βίκτωρ Μπεράρ, Οδοιπορικό στη Μακεδονία σ.158,  Εκδ. Τροχαλία 1987
[2] Βίκτωρ Μπεράρ  σ. 161 ο.π.
[3] Απομνημονεύματα Καραβαγγέλη,  1976,  εκδ. Μπαρμπουνάκη
[4]Ίων Δραγούμης, Τετράδια του Ίλιντεν σ. 250, εκδ. Πετσίβα 2000 ISBN 960-9010-3-3