Παρασκευή 22 Οκτωβρίου 2010

Άραχνες μέρες του 1903

Στις 20 Μαρτίου 1902 στην Τσερέσνιτσα (Πολυκέρασος) ο Τσακαλάρωφ συναντάται με την ομάδα του Μπόρις Σαράφωφ  για να απονείμουν τα χρίσματα των τοπικών ηγετών, όπως του Κόλε από τη Βύσενη και του Κούζο Ποπντίνωφ από τη Μπλάτσα (Οξυά). Τη επομένη δολοφονούν τον Έλληνα δάσκαλο της Οξυάς, ενώ το χωριό περνάει στη Βουλγαρική Εξαρχία πλην ενός, όπως διαμήνυε στο Ν. ελεύθερο τύπο των Αθηνών ο Τσακαλάρωφ. 
Πριν ένα χρόνο σκοτώσανε το Βασίλη Γιαουρίδα [1] και τώρα τον Έλληνα δάσκαλο. Βρήκανε χωριαδιάκα μακρυά από τη πόλη της Καστοριάς, δύσβατα και ανυπεράσπιστα και κάνουνε του κεφαλιού τους.
Πρέπει να πάρουμε γνώμη από τον Βούτκα.. χρόνια στη πόλη.. θα μας συμβουλέψει σωστά. Δάνεισε (ο τρόπος του λέγειν) από πέντε λίρες στο καθένα για να φύγουν στην Πόλη, σύνολο είκοσι πέντε λίρες χρυσές. Ανάμεσα στους πέντε νέους ήτανε ο Χρήστος Πισμίρης και ο Βασίλης Λίτσιος. Κι οι δύο μετά από δώδεκα χρόνια παραμονής στην Πόλη αποφασίσανε να φύγουνε στα 1914 στην Αμερική. Μετά την οικονομική κρίση (κραχ) του 1929 ο μπάρμπα-Χρήστος, όπως τον θυμάμαι εγώ, επέστρεψε στο χωριό. Ο Βασίλης Λίτσος έμεινε στην Αμερική. Στη δεκαετία του 1970 ο εγγονός του έγινε Δήμαρχος στο Fort Wayne με αλλαγμένο όμως το επίθετό του στην κατάληξη ως Litsov. Τι μεσολάβησε! δεν μπόρεσα να το ερευνήσω, απλά αργότερα έμαθα, ότι εναρμονίσθηκε με τις πεποιθήσεις της συζύγου του. Οι άνθρωποι στην πορεία της ζωής τους μεταλλάσσονται όχι μόνο βέβαια σωματικά. Εκείνο που γνωρίζω είναι, ότι έπαιζα μικρός έξω από το σπίτι του παππού του- στο αλώνι του Λίτσου- που ήτανε το μοναδικό στο χωριό με σαχνίσι [2]. Το σπίτι αυτό άρχισε να καταρρέει τη δεκαετία του 1980 για να ισοπεδωθεί το 1995 λόγω του σεισμού. Ήτανε δήθεν επικίνδυνο! Δεν προλάβαμε να κάνουμε τίποτε.Δεν αφήσανε ούτε ένα αγκωνάρι.

Όλα αυτά μου κίνησαν το ενδιαφέρον να ψάξω διαδικτυακά πλέον τους μεταναστευτικούς καταλόγους των ΗΠΑ Ellislandre. coricord. org.

Ο Anastas. Kousmas είναι ο πρώτος κάτοικος της Οξυάς Καστοριάς που αναφέρεται ως μετανάστης στους καταλόγους των Η.Π.Α. το 1905. Anastas Cousmas, ετών 26, Blatza, Μακεδών. Ήταν ο γιος του Κούζο Ποπντίνωφ (Κοσμάς Κοσμάς) που προφανώς απογοητευμένος από τα πενιχρά αποτελέσματα του Ίλιντεν έστειλε το μεγαλύτερο  γιο του μέσω Κωνσταντινούπολης στην Αμερική.[3] Μετά την αυτοκτονία του, όταν περικυκλώθηκε από τουρκικό απόσπασμα το Νοέμβριο του 1907, φύγανε μέσω Βουλγαρίας και οι άλλοι δυο γιοί του για την Αμερική.

[1] 17.3.1902 Ο Τσακαλάρωφ δολοφονεί στην Οξυά (Blatza)το κάτοικο αυτής Βασίλη Γιαουρίδα. Επετηρίς Αγωνιστών Μακεδονικού Αγώνος, αύξων αριθμός 1426.
[2]  σαχνισί(νι)  σκεπαστό μπαλκόνι ή ειδική προεξοχή με ξύλινα στηρίγματα,από του τουρκ. şahnişin, που μας προστάτευε από τις βροχές.
[3] Βλ.Οξυά Καστοριάς, ενότητητα: πρόσωπα που μνημονεύονται.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου